"Next level lighting" maakt Hengelo leefbaar en vitaal

Aantrekkelijke winkelstraten, levendige pleinen en een gezellige sfeer. Wie nu door de binnenstad van Hengelo loopt, kan zich nauwelijks voorstellen dat het er een paar jaar geleden een stuk troostelozer uitzag. En toch was dat zeker het geval, verzekert Peter van Marle. Hij is Kostendeskundige en Adviseur Licht bij de gemeente. ‘Hengelo was decennia terug een echte uitgaansstad, waar zelfs Amsterdammers naartoe trokken om een avondje te stappen. Maar de laatste jaren ging het niet goed met het centrum. Er was veel winkelleegstand en de binnenstad was ronduit ongezellig.’

Vitale binnenstad bouwen

Hoe zorg je ervoor dat het centrum weer aantrekkelijk en levendig wordt? Voor die opgave stond het stadsbestuur, dat vanaf 2017 samen met ondernemers, vastgoedeigenaren en burgers een plan ontwikkelde. Het doel: een vitale binnenstad. En met succes. ‘De afgelopen jaren is het centrum flink vertimmerd’, vertelt Van Marle niet zonder trots. ‘De leegstand wordt aangepakt, winkelstraten opgeknapt, een nieuw stadskantoor gebouwd en de openbare ruimte is leefbaarder en gezelliger gemaakt. Als je nu rondloopt is het een wereld van verschil met een paar jaar geleden, dat hoor je van iedereen.’

Woonkamergevoel creëren

Letterlijke blikvanger is de openbare verlichting in de binnenstad. Hier is dan ook speciale aandacht naartoe gegaan, aldus Van Marle. ‘We wilden een woonkamergevoel creëren in de binnenstad, óók ’s avonds. Volgens het ontwerp van landschapsarchitectenbureau OKRA moest het centrum ook in de avonduren een beleving zijn. Dat lukt alleen als je de richtlijnen voor verlichting loslaat. Want die gaan uit van ongezellig, wit gelijkmatig ‘calamiteitenlicht’. Terwijl wij juist op zoek waren naar een woonkamerinrichting via next level lighting. Bij een prettige en prachtige omgeving hoort ook het verlichten van objecten en gebouwen. Uiteraard afgestemd op de openbare verlichting en andersom.’

Met Heijmans ging Hengelo het gesprek aan over de mogelijkheden van de openbare verlichting. Van Marle: ‘Heijmans was al een van de betrokken partners bij het opknappen van de binnenstad. En van Luc Schulte en zijn team weet ik dat ze uitstekend resultaat leveren. Met de deskundigen op het gebied van verlichting van Heijmans en LEDlicht Nederland hebben we de koppen bij elkaar gestoken en een plan gemaakt.’

Calamiteit? 6000 Kelvin

Het begint met het durven loslaten van de richtlijnen, erkent Van Marle. ‘Uiteraard hebben we daarvoor ook gesproken met de hulpdiensten, zoals de politie. Zodra er een calamiteit is, kunnen zij de verlichting via de app op 6000 Kelvin zetten. Dat is echt een enorme bak licht. Ook horecaondernemers hebben beschikking over de app. Zij vinden het prachtig om de verlichting op een sfeervolle stand zetten, maar kunnen dus ook bij problemen kiezen voor een veel fellere stand.’

Duurzaam en leefbaar

Naast sfeer en levendigheid draagt de nieuwe verlichting volgens Van Marle ook aan bij een duurzame en leefbare stad. ‘Uiteraard zijn het allemaal ledlampen. We weten inmiddels dat warmere kleuren als rood en oranje minder slecht zijn voor flora en fauna. In tegenstelling tot de oude situatie schijnt het licht nu naar beneden, om zo veel mogelijk lichthinder en lichtvervuiling te voorkomen. Die armaturen zijn voor zover mogelijk overigens ook hergebruikt. En wat moeilijk meetbaar is, maar wat we wel merken en terugkrijgen van inwoners en bezoekers: een prettig verlichte omgeving draagt bij aan een fijnere sfeer. Het voelt in het centrum weer als een warme deken.’

Veel techniek

Hoewel Van Marle als Adviseur Licht veel weet van verlichting in de openbare ruimte, was de inzet van Heijmans volgens hem onmisbaar. ‘Heijmans heeft echt de kennis en kunde in huis om dit neer te zetten. Het is veel meer dan alleen licht, er zit enorm veel techniek achter met de app en het besturingssysteem. En de mensen van Heijmans waren ook bereid om zelf bij te leren en zaken uit te zoeken en samen te werken met leveranciers. Zo liggen er op het Marktplein allerlei kabels in een stalen ‘urban frame’ dat daar is gebouwd. Op een gegeven moment bleek er sprake van storing door signaaloverdracht. Heijmans heeft alles uitgezocht en uiteindelijk ontdekt dat een juiste aarding van het ‘urban frame’ essentieel is voor het functioneren van de slimme verlichting. Ook dat hoort bij next level lighting: het oplossen van onbekende problemen die je in de gezamenlijke zoektocht tegenkomt.’