Wij zorgen voor voorspelbaar tunnelgedrag

Heijmans Techniek ontwikkelt en beheert systemen voor veilige tunnels. René Valkenburg werkt zo’n 25 jaar bij Heijmans en maakte de evolutie mee van deelsystemen in tunnels naar een geïntegreerd geheel. ‘Van platte infra naar een datagedreven dimensie. Van een tunnelbak met lampen naar een geïntegreerde oplossing, uniform gekoppeld aan een verkeerscentrale.’

Plek waar alles samenkomt

Tegenwoordig zitten er ongeveer 45 deelsystemen in een tunnel, zegt hij. ‘Van verlichting tot vluchtdeuren, audio/video en ventilatie. Bijna allemaal bevatten ze slimme software, maar ze staan wel op zichzelf. Via ons 3B-systeem koppelen we die losse systemen aan elkaar. 3B staat voor besturen, bedienen, bewaken. Het is het platform waarin alles samenkomt.’

Architectuurplaat als basis

‘Vanuit het idee van systeemintegratie maken we eerst een architectuurplaat, waarin we vastleggen wat de functie en processen van een tunnel zijn en daarna pas welke systemen daarvoor nodig zijn vanuit Landelijke Tunnelstandaarden’, vervolgt hij. ‘Daarna gaan we vanuit de instrumentele onderdelen naar één platform voor het besturen, bedienen en bewaken ervan.’

Robuust en voorspelbaar

Voor het ontwikkel-, test- en opleidingstraject van een tunnel maakt Heijmans onder andere gebruik van digitale tooling. ‘Bijvoorbeeld met gaming software die is gekoppeld aan de inhoud volgens het bouwwerkinformatiemodel (BIM). Ten eerste kunnen we daardoor het gedrag van een tunnel virtueel controleren. Zo kunnen we bij voorbeeld simuleren wat er gebeurt als een ventilator uitvalt en er rookontwikkeling is. Door vervolgens verschillende scenario’s te doorlopen, kunnen we zien wat er gebeurt. Daarnaast kunnen we tunneloperators alvast laten oefenen op het bedienen van de tunnel. Zo werken we aan de robuustheid en voorspelbaarheid van tunnels.’

In samenhang met elkaar

Alle systemen in tunnels moeten continu beheerd en onderhouden worden. ‘Bijvoorbeeld vanuit het oogpunt van cybersecurity en beveiliging, wat met alle IT-systemen ook een rol speelt in tunnels’, vertelt René. ‘Onze kracht is het samenbrengen van eigen systemen, systemen van derden en door ons ontworpen en door derden gebouwde systemen. We elimineren raakvlakrisico’s al het in ontwerpproces en laten alle deelsystemen in samenhang met elkaar werken. Dat is onze kracht. Daar hebben we bovendien hele bekwame en gedreven mensen voor in dienst.’

Piet Hein Tunnel als voorbeeld

Een mooi voorbeeld van de kracht van Heijmans is volgens René de recente renovatie van de Piet Hein Tunnel in Amsterdam. ‘Dit hebben we uitgevoerd in alliantievorm met publiek-private partijen: de gemeente Amsterdam, Yunex Traffic en Heijmans. Wij waren verantwoordelijk voor de integratie en installatie van de systemen. We deden dit met een gezamenlijk budget en hebben het gerealiseerd binnen planning en budget. Vroeger werd een tunnel na een aantal jaren technisch compleet gestript en opnieuw gebouwd. Nu benaderen we dit cyclisch, waarbij we alleen bepaalde componenten of deelsystemen vervangen. Daardoor gaan we bewuster om met publieke gelden. Ook is het duurzamer dan het vervangen van alle systemen, ook de delen die nog wel even mee kunnen. We beperken hiermee bovendien de stremming en bevorderen dus de beschikbaarheid van de tunnel.’

Preventief herstel

Welke ontwikkelingen verwacht René nog in de toekomst? ‘Een pomp blijft een pomp en vluchtwegaanduiding blijft LED-licht. Maar de besturing, bediening en bewaking wordt steeds meer Informatietechnologie (IT) in plaats van Operationele Technologie (OT). De next step is data uit de tunnel gebruiken om voorspellend te zijn in gedrag en daarop vervolgens anticiperen. Stel dat een pomp bij een normale draaibeurt opeens dubbel zoveel stroom gebruikt, dan is dat een indicatie dat er iets aan de hand is. Dit kan je dan oplossen voordat de hele tunnel dichtmoet. Daarmee ga je van ad hoc correctief herstel naar gepland preventief herstel.’